Zima jest okresem, w którym w lesie wykonuje się wiele potrzebnych prac, które z powodu zmieniających się warunków pogodowych oraz z powodu specyficznej fizjologii drzew nie mogą być wykonane w innej porze roku.

Zbiór nasion

Z najlepszych i najładniejszych drzew, które są ścinane w dojrzałych lasach zbiera się szyszki drzew iglastych takich jak sosna zwyczajnej, modrzew europejski i świerk pospolity. Następnie szyszki transportowane są do wyłuszczarni nasion, gdzie pod wpływem wysokiej temperatury z wydobywa się z nich nasiona. Są one następnie wysiewane w szkółce leśnej i rosną z nich młode sadzonki, które zastąpią w lesie wycięte, dojrzałe drzewa.

Szyszki zrywa się również z drzew stojących, które dojrzały do owocowania. Do zbioru szyszek z drzew stojących wykorzystuje się podnośniki, drabiny, a w szczególnych wypadkach przy pomocy wyspecjalizowanych zbieraczy wspinających się na drzewa przy pomocy sprzętu alpinistycznego. W ten sposób w Nadleśnictwie Łąck zbierane są szyszki modrzewia europejskiego.
 

Wyłuszczanie nasion

Jednym z najważniejszych działań, jakie w ciągu roku prowadzą leśnicy jest sadzenie młodego lasu w miejsce starego. Do tego potrzeba jest dużej ilości sadzonek, które produkuje się z nasion wysianych w szkółce leśnej.

Zbiór nasion

Wiele osób z pewnością nie wie jak dokonuje się zbioru nasion poszczególnych gatunków drzew i krzewów niezbędnych do wyhodowania sadzonki. Jest to zadanie kosztowne i wymagające dużej ilości pracy. W Nadleśnictwie Łąck rocznie należy zebrać około 5000 kg żołędzi. Jest to około 2,5 milionów sztuk!!! Żołędzie są owocami dużymi, które po dojrzeniu spadają pod drzewo i mogą być łatwo zebrane. Przeciwieństwem nasion dębu są nasiona drzew iglastych takich jak sosna, modrzew i świerk, które są małe, lekkie, zaopatrzone w skrzydełko i ukryte pod łuskami szyszek. Po uwolnieniu się z szyszki, dzięki posiadanemu skrzydełku nasionko jest przenoszone przez wiatr na odległość kilkudziesięciu metrów od macierzystego drzewa. Zebranie tak porozrzucanych nasion staje się niemożliwe. Co zatem zrobić?

Podsuszanie

Po zebraniu z drzewa szyszki są bardzo ciężkie i wilgotne. Wymagają wstępnego podsuszenia, które odbywa się w drewnianym magazynie przy wyłuszczarni. Na zdjęciu: szyszki leżące na sitach do podsuszania.

Wyłuszczanie

Wyłuszczanie jest to proces wydobycia nasion z szyszek. W przyrodzie nasiona wypadają z szyszek wskutek działania czynników atmosferycznych: ciepła promieni słonecznych, mrozu i wiatru, które powodują ich wysychanie i otwieranie się. Aby wydobyć nasiona, szyszki należy działać podobnie do tego jak działa przyroda.
Podsuszone wstępnie szyki wsypuje się do wykonanych z grubej siatki bębnów. W czasie trwania procesu, bębny obracają się, a oczka w siatce umożliwiają swobodne wypadanie nasion do specjalnych szuflad. Wysoka temperatura wokół bębnów z szyszkami wytwarzana jest w piecach opalanych drewnem i szyszkami, z których wyłuszczono już nasiona.Zdjęcie: wsypywanie szyszek do bębnów wyłuszczarskich.
Proces wyłuszczania jest długotrwały, a jego długość zależy od wilgotności szyszek. Temperatura wokół bębnów, która otacza znajdujące się w nich szyszki wynosi około 55 stopni C. Wyłuszczenie partii nasion wsypanej do jednego bębna wynosi około 24 godzin.

Odskrzydlanie i czyszczenie

Po 24 godzinach, kiedy nasiona wypadły już z szyszek do szuflad wyłuszczarskich, należy oddzielić je od skrzydełek (aby nadawały się do wysiania siewnikiem), w które zaopatrzonych jest większość gatunków iglastych. Po oskrzydleniu, oddziela się zanieczyszczenia i nasiona puste od nasion zdrowych. Efektem tych prac są zdrowe i czyste nasiona, które można przetransportować do szkółki leśnej.
W wyłuszczarni nasion w Łącku proce odskrzydlania nasion nie zmienił się od daty wybudowania wyłuszczarni. Wybrane z szuflad nasiona wsypuje się do pluciennego worka, który układa sie na miękkiej powierzchni. Następnie nasiona delikatnie udeptuje się . Po godzinie, nasiona są odskrzydlone, jednakże w dalszym ciągu zawierają nieporządane zanieczyszczenia. Do odsortowania nasion od zanieczyszczeń używa się wialni (zdjęcie po lewo), która odwiewa lżejsze od nasion zanieczyszczenia. Ostatnim etapem jest przesianie nasion przez sita, na których zatrzymują się pozostałe zanieczyszczenia.